24 Mart 2000 Cuma
Resmî Gazete
Sayı : 23999
YÖNETMELİK
Başbakanlıktan:
RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, Muafiyet
Amaç
Madde 1 -

Bu Yönetmeliğin amacı, iyonlaştırıcı radyasyon ışınlamalarına karşı kişilerin ve çevrenin radyasyon güvenliğini sağlamaktır.

Kapsam
Madde 2 -

(RG:03/06/2010-27600)

Bu Yönetmelik, radyasyon güvenliğinin sağlanmasını gerektiren her türlü tesis ve radyasyon kaynağının tehlikelerine karşı alınması gereken tedbirleri ve yapılması gereken faaliyetlerle ilgili hususları kapsar.

Bu Yönetmelik nükleer tesisler, nükleer yakıtlar, nükleer tesislerden çıkan radyoaktif atıklar ve nükleer maddelere ilişkin faaliyetleri kapsamaz.

Dayanak
Madde 3 -

Bu Yönetmelik, 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu'nun 4üncü maddesinin (d) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar
Madde 4 (Mülga Madde: RG-17/12/2020-31337)
Muafiyetler
Madde 5 (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Muafiyet sınırları içerisinde olduğu halde izin verilmeyen maddeler
Madde 6 -

Bu Yönetmeliğin 5inci maddesindeki muafiyet sınırları içerisinde bulunsa bile, radyoaktif madde içeren oyuncaklar, kırtasiye malzemeleri, giysiler, kozmetikler, ev eşyaları ve benzeri malzemelerin ithali, ihracı, imali, bulundurulması, kullanılması ve depolanması yasaktır. Aksi takdirde bu Yönetmeliğin 75inci maddesi hükümleri uygulanır.

İKİNCİ KISIM
Radyasyondan Korunmada(RG:03/06/2010-27600) Temel Güvenlik Standartları
BİRİNCİ BÖLÜM
Radyasyondan Korunma(RG:03.06.2010/27600) Sistemi
Doz sınırlama sisteminin temel ilkeleri
Madde 7 -

Radyasyondan korunmada (RG:03/06/2010-27600) kullanılan, doz sınırlama sisteminin üç temel ilkesi aşağıda verilmiştir:

a) Uygulamaların Gerekliliği: Işınlanmanın zararlı sonuçları gözönünde bulundurularak, net bir fayda sağlamayan hiçbir radyasyon uygulamasına izin verilemez.

b)(RG:03/06/2010-27600) Optimizasyon: Radyasyona maruz kalmaya sebep olan uygulamalarda, olası tüm ışınlanmalar için bireysel dozların büyüklüğü, ışınlanacak kişilerin sayısı, ekonomik ve sosyal faktörler göz önünde bulundurularak mümkün olan en düşük dozun alınması sağlanır.

c)(RG:03/06/2010-27600) Doz Sınırlaması: Tıbbi ışınlamalar hariç, izin verilen tüm ışınlamaların neden olduğu ilgili organ veya dokudaki eşdeğer doz ve etkin doz, bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen yıllık doz sınırlarını aşamaz.

İKİNCİ BÖLÜM
Doz Sınırları
Doz sınırları ile ilgili kavramlar
Madde 8 -

Radyasyondan korunmada (RG:03/06/2010-27600) kullanılan doz sınırlarına ilişkin kavramlar aşağıda belirtilmiştir:

a) Birincil Sınırlar: Radyasyon görevlilerinin veya toplum bireylerinin alabileceği yıllık 'eşdeğer doz', 'etkin doz', 'yüklenmiş eşdeğer doz', 'yüklenmiş etkin doz' veya belirlenen bireyler topluluğunun 'toplum etkin dozu' sınırlarıdır.

b) İkincil Sınırlar : Birincil doz sınırlarının doğrudan uygulanamadığı durumlarda kullanılan doz sınırlarıdır. İkincil sınırlar, dış ışınlanma durumunda 'eşdeğer doz indeksi' ile iç ışınlanma durumunda ise, 'yıllık vücuda alınma sınırları' (ALI) cinsinden ifade edilir.

c) Türetilmiş Sınırlar: Belirli bir modele göre birincil sınırlardan türetilmiş sınırlar olup, bunlara uyulduğu takdirde, birincil sınırlara da uyulduğu kabul edilir.

d) İzin Verilen Sınırlar: Kurum tarafından saptanan ve genellikle birincil ve ikincil sınırlardan daha düşük olan sınırlardır.

e) İşletme Sınırları: Hangi türden olursa olsun, bütün radyasyon kaynakları için Kurum tarafından saptanan birincil ve ikincil sınırları aşmamak koşulu ile Lisans Sahibi tarafından belirlenen sınırlardır.

Referans düzeyleri
Madde 9

-Radyasyondan korunma (RG:03/06/2010-27600) programlarında kullanılan herhangi bir büyüklük için özel bir uygulamanın başlatılması amacıyla belirlenen düzeylerdir. Kurum tarafından tespit edilen referans düzeyleri aşağıda verilmiştir.

a) Kayıt Düzeyi: Radyasyondan korunmayı (RG:03/06/2010-27600) sağlamak amacı ile, eşdeğer doz, etkin doz veya vücuda alınma miktarlarının kayıtlarının tutulması ve saklanması gerekmektedir. Bu Yönetmeliğin 10uncu maddesinde verilen yıllık doz sınırlarının aylık dönemlerde radyasyon görevlileri için 0.2 mSv, halk için ise 0.01 mSv'i aşması durumlarında kayıtlar tutulmaya başlanır.

b) İnceleme Düzeyi: Üzerinde daha fazla inceleme yapılmasını gerektiren eşdeğer doz, etkin doz veya vücuda alınma miktarlarıdır. Bu düzey, bir ay için bu Yönetmeliğin 10uncu maddesinde verilen yıllık eşdeğer doz sınırının 1/10'udur.

c)(RG:03/06/2010-27600) Müdahale Düzeyi: Kurum tarafından önceden belirlenen ve aşılması durumunda müdahaleyi gerektiren eşdeğer doz, etkin doz veya vücuda alınma miktarlarını gösteren değerler olup bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde verilen yıllık eşdeğer doz sınırının bir defada alınması ve aynı yıl içinde bu değerin aşılması durumudur. Müdahale düzeylerinden;

1) (RG:03/06/2010-27600) Eylem düzeyi; sürekli ışınlanmalar veya tehlike durumunda, iyileştirici veya koruyucu eylemler gerektiren, eşdeğer doz hızı veya radyoaktivite konsantrasyon düzeyidir. Eylem düzeyi, ani ışınlamalar için bu Yönetmeliğin 48 inci maddesinde, sürekli ışınlamalar içinse 49 uncu maddesinde verilmektedir.

2) (RG:03/06/2010-27600) Rehber düzey; aşılması durumunda önlem alınmasını gerektirebilen doz düzeyi olup, kronik ışınlanmalarda öngörülen rehber düzeyler bu Yönetmeliğin 37 nci maddesinde, tıbbi uygulamalarda öngörülen rehber düzeyler ise bu Yönetmeliğin 28 inci maddesinde belirtilmektedir.

Yıllık doz sınırları
Madde 10 -

Yıllık doz sınırları sağlığa zarar vermeyecek şekilde uluslararası standartlara uygun olarak, Kurum tarafından radyasyon görevlileri ve toplum üyesi kişiler için ayrı ayrı belirlenmiştir. Yıllık toplam doz aynı yıl içindeki dış ışınlama ile iç ışınlamadan alınan dozların toplamıdır. Kişilerin, denetim altındaki kaynaklar ve uygulamalardan dolayı bu sınırların üzerinde radyasyon dozuna maruz kalmalarına izin verilemez ve bu sınırlara tıbbi ışınlamalar ve doğal radyasyon nedeniyle maruz kalınacak dozlar dahil edilemez.

a) (RG:29/9/2004-25598) Radyasyon görevlileri için etkin doz ardışık beş yılın ortalaması 20 mSv'i, herhangi bir yılda ise 50 mSv'i geçemez. El ve ayak veya cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 500 mSv, göz merceği için 150 mSv'dir. Cilt için en yüksek radyasyon dozuna maruz kalan 1 cm2'lik alanın eşdeğer dozu, diğer alanların aldığı doza bakılmaksızın ortalama cilt eşdeğer dozu olarak kabul edilir.

b) (RG:29/9/2004-25598) Toplum üyesi kişiler için etkin doz yılda 1 mSv'i geçemez. Özel durumlarda; ardışık beş yılın ortalaması 1 mSv olmak üzere yılda 5 mSv'e kadar izin verilir. Cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 50 mSv, göz merceği için 15 mSv'dir

c) 18 yaşından küçükler Tüzüğün 6ncı maddesine göre radyasyon uygulaması işinde çalıştırılamazlar. Bu Yönetmeliğin 15inci maddesinin (b) bendinde belirtilen alanlarda, eğitim amaçlı olmak koşuluyla, eğitimleri radyasyon kaynaklarının kullanılmasını gerektiren 16-18 yaş arasındaki stajyerler ve öğrenciler için etkin doz, herhangi bir yılda 6 mSv'i geçemez. Ancak el, ayak veya deri için yıllık eşdeğer doz sınırı 150 mSv, göz merceği için 50 mSv'dir.

Özel durumlar için planlanan ışınlanmalar
Madde 11 -

Normal uygulamalarda ortaya çıkan ve yıllık doz sınırları üzerinde etkin doza maruz kalmayı gerektiren, fakat ışınlanmanın dışında başka yöntemlerin bulunmadığı özel durumlarda Kurum'un izniyle yapılan ışınlanmalardır. Özel durumlarda ışınlamaya maruz kalacak radyasyon görevlileri için doz sınırları herhangi bir yılda 50 mSv'i, birbirini takip eden 10 yıl içinde ortalama yıllık 20 mSv'i ve toplamda 100 mSv'i geçemez.

Yıllık etkin dozun beş katından fazla radyasyon dozu almış radyasyon görevlileri ile çocuk doğurma çağındaki radyasyon görevlileri özel bir durum için planlanmış ışınlanmalarda görevlendirilemezler.

Hamile radyasyon görevlileri için doz sınırları(RG:29.9.2004/25598)
Madde 12 -

(RG:29/9/2004-25598) Hamileliği belirlenmiş kadın çalışan, çalışma şartlarının yeniden düzenlenebilmesi amacıyla yönetimi haberdar eder. Hamileliğin bildirilmesi kadın çalışanın çalışmasına engel teşkil etmez, gerekiyorsa çalışma koşulları yeniden düzenlenir. Bu nedenle, doğacak çocuğun alacağı dozun mümkün olduğu kadar düşük düzeyde tutulması sağlanır ve toplum için belirlenen doz sınırlarına uyulur.

Emzirme dönemindeki kadın çalışanlar, radyoaktif kontaminasyon riski taşıyan işlerde çalıştırılmaz.

Görevi gereği ışınlanmalar için ikincil sınırlar
Madde 13 -

Görevi gereği ışınlanmalar için doz sınırları ile uygunluğu sağlamak üzere, eşdeğer doz indisleri ve Ek-2'de verilen yıllık vücuda alınma sınırları değerleri (ALI) kullanılır.

Kritik gruplar için ikincil sınırlar
Madde 14 -

Yetişkinlerden oluşan kritik grup üyesi kişiler için, Ek-2'de verilen uygun 'ALI' değerlerinin 1/10'u ve iç ışınlanma durumunda bebek ve çocuklardan oluşan kritik grup üyesi kişiler için ise uygun 'ALI' değerlerinin 1/100'ü kullanılır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Radyasyon Alanları
Radyasyon alanlarının sınıflandırılması
Madde 15

- Maruz kalınacak yıllık dozun 1 mSv değerini geçme olasılığı bulunan alanlar radyasyon alanı olarak nitelendirilir ve radyasyon alanları radyasyon düzeylerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:

a) Denetimli Alanlar: Radyasyon görevlilerinin giriş ve çıkışlarının özel denetime, çalışmalarının radyasyondan korunma (RG:03/06/2010-27600) bakımından özel kurallara bağlı olduğu ve görevi gereği radyasyon ile çalışan kişilerin ardışık beş yılın ortalama yıllık doz sınırlarının 3/10'undan fazla radyasyon dozuna maruz kalabilecekleri alanlardır.

Denetimli alanların girişlerinde ve bu alanlarda aşağıda belirtilen radyasyon uyarı levhaları bulunması zorunludur:

1) Radyasyon alanı olduğunu gösteren temel radyasyon simgeleri (Ek-3),

2) Radyasyona maruz kalma tehlikesinin büyüklüğünü ve özelliklerini anlaşılabilir şekilde göstermek üzere gerekli bilgi, simge ve renkleri taşıyan işaretler,

3) Denetimli alanlar içinde radyasyon ve bulaşma tehlikesi bulunan bölgelerde geçirilecek sürenin sınırlandırılması ile koruyucu giysi ve araçlar kullanılması gerekliliğini gösteren uyarı işaretleri.

b) Gözetimli Alanlar: Radyasyon görevlileri için yıllık doz sınırlarının 1/20'sinin aşılma olasılığı olup, 3/10'unun aşılması beklenmeyen, kişisel doz ölçümünü gerektirmeyen fakat çevresel radyasyonun izlenmesini gerektiren alanlardır.

Radyasyon alanlarının izlenmesi
Madde 16 (Mülga madde: RG-28/10/2023-32353)
Öğrenciler
Madde 17 -

16-18 yaşları arasındaki öğrenci ve stajyerlere sadece gözetimli alanlarda eğitim izni verilebilir. Öğrenci ve stajyerlerin doz sınırları bu Yönetmeliğin 10uncu maddesi (c) bendinde belirtilmektedir.

Ziyaretçiler
Madde 18 -

Ziyaretçiler denetimli alanlara kesinlikle, gözetimli alanlara ise radyasyondan korunma(RG:03/06/2010-27600) sorumlusundan izin almadan giremezler. İzin verilen ziyaretçilerin giriş ve çıkış saatlerinin kayıtlarının tutulması radyasyondan korunma(RG:03/06/2010-27600) sorumlusu tarafından sağlanır.

ÜÇÜNCÜ KISIM
Işınlanmalar
BİRİNCİ BÖLÜM
Görev Gereği Işınlanmalar
Görev gereği ışınlanmalar
Madde 19 -

Görev gereği ışınlanmalarda yıllık doz sınırları bu Yönetmeliğin 10uncu, özel durumlardaki ışınlanmalar 11inci, radyasyon alanları 15inci, kayıtlar 70inci, sorumluluklar ise 71inci maddesinde belirtilmiştir.

Çalışma koşulları
Madde 20 -

Görevleri gereği radyasyona maruz kalan kişilerin çalışma koşulları aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:

Çalışma Koşulu A: Yılda 6 mSv'den daha fazla etkin doza veya göz merceği, cilt, el ve ayaklar için yıllık eşdeğer doz sınırlarının 3/10'undan daha fazla doza maruz kalma olasılığı bulunan çalışma koşuludur.

Çalışma Koşulu B: Çalışma Koşulu A'da verilen değerleri aşmayacak şekilde radyasyon dozuna maruz kalma olasılığı bulunan çalışma koşuludur.

Kişisel dozimetre zorunluluğu
Madde 21

 (Değişik madde: RG-03/06/2010-27600) (RG:29/9/2004-25598)  Çalışma Koşulu A durumunda görev yapan kişilerin, kişisel dozimetre kullanması zorunludur.

Dozimetri hizmeti, Kurum ve Kurum tarafından uygun görülen kuruluşlar tarafından verilir ve dozimetrik değerlendirme sonuçları merkezi doz kayıt sistemine işlenir.

Dozimetri hizmeti verecek kuruluşların uygunluk ölçütleri ile çalışma usul ve esasları Kurum tarafından belirlenir.

Koruyucu giysi ve teçhizat
Madde 22 -

Yapılan işin niteliğine uygun koruyucu giysi ve teçhizat kullanılır.

Tıbbi gözetim
Madde 23 -

(RG:03/06/2010-27600) Çalışma koşulu A’da çalışan radyasyon görevlilerinin sağlık durumlarının yapacakları göreve uygunluğunu belirlemek amacıyla işe başlamadan önce ve çalıştığı süre boyunca yılda en az bir kez tıbbi muayeneleri yaptırılır.

İKİNCİ BÖLÜM
Tıbbi Işınlanmalar
Hastanın radyasyondan korunması(RG:03.06.2010/27600)
Madde 24 -

(RG:03/06/2010-27600)

Tanı ve tedavi amacıyla yapılan radyasyon uygulamalarının amacına ulaşması öncelikli olmak üzere, hastanın radyasyondan korunmasını sağlamak için Lisans Sahibi tarafından aşağıdaki hususların yerine getirilmesi sağlanır.

a) Hastaya hekimin yazılı isteği dışında hiçbir radyasyon uygulaması yapılamaz.

b) Hastanın alacağı veya alması gereken doz miktarının tayini ve tıbbi ışınlama süresince hastanın radyasyondan korunmasını sağlamak üzere gerekli tüm bilgiler yazılı olarak önceden belirlenir ve uygulanır.

c) Radyasyondan korunma konusunda uygulamaya özgü olarak eğitilmiş personel çalıştırılır.

Tıbbi amaçlı ışınlamaların gerekliliği
Madde 25 -

Tıbbi ışınlamalara aşağıdaki koşullarda izin verilir.

a) Alternatif tekniklerle karşılaştırıldığında, radyasyonla yapılacak tanı ve tedavinin yararları radyasyonun hasarlarına göre daha ağırlık kazandığı durumlarda tıbbi ışınlamalar uygulanır.

b) Mesleki, yasal veya sağlık sigortası amaçlı tıbbi ışınlanmalar, sağlıkla ilgili belirgin bir beklenti olmadıkça ve uygulama tipi hakkında profesyonel kuruluşların görüşleri alınmadan yapılamaz.

c) Toplumun sağlık taramalarında radyolojik yöntemler ekonomik ve sosyal bedelin sağlık riskini karşılaması halinde ve kişiler için net bir yarar sağlayacak ise uygulanır.

d) Sağlık kuruluşlarının Etik Komite önerileri ve yazılı onayları ile araştırma yapılacak kişinin yazılı onayı alınmadan araştırma amacıyla tıbbi ışınlanmalarına izin verilemez.

Tıbbi ışınlamalarda kullanılan cihazlar(RG:03.06.2010/27600)
Madde 26 -

(RG:03/06/2010-27600) Tıbbi ışınlamalarda kullanılacak cihazlar 9/1/2007 tarihli ve 26398 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tıbbi Cihaz Yönetmeliği hükümlerine tabidir.

Tıbbi ışınlamalarda kalite temini
Madde 27 -

(RG:03/06/2010-27600) Tıbbi ışınlamaların yapıldığı tesislerde kaynak ve radyasyon dozunu etkileyen donanımlara ilişkin kalite kontrol ve uygulamaya özgü kalite temini programları oluşturulur ve yürütülür.

Tıbbi ışınlamalarda rehber düzeyler
Madde 28 -

Tanı, tedavi eğitim ve araştırma amaçlı ışınlanmalarda, mesleki ve toplumsal sağlık taramalarındaki ışınlanmalarda kişilerin alacağı radyasyon dozu, Kurum tarafından öngörülen rehber düzeylerine uygun olmalıdır. Bu düzeyler Ek-4 te belirlenmektedir.

Araştırma amaçlı tıbbi ışınlanmalar
Madde 29 -

Kişiye net bir yarar sağlamayan, alacakları doz ve risk hakkında kişilerin bilgilendirildiği, kişilerin ve Etik Komite'nin yazılı onayı alınmış araştırma amaçlı gönüllü ışınlanmalarda, halk için bir yıllık en yüksek izin verilen doz düzeyi aşılamaz. Çok özel durumlarda Kurum tarafından onaylanmak koşuluyla radyasyasyon görevlileri için izin verilen ortalama yıllık doz düzeyine izin verilebilir.

Gönüllüler ve ziyaretçiler
Madde 30 -

Gerek görülen hallerde tıbbi tanı ve tedavi altındaki hastalara gönüllü ve bilinçli olmak koşuluyla yardım etmek isteyen veya hasta ziyareti için gelen kişilerin alacakları etkin doz, tanı ve tedavi süresince 5 mSv değerini aşamaz.

Hastaların taburcu edilebilecekleri en yüksek radyoaktivite düzeyleri
Madde 31

- (RG:29/9/2004-25598) 131 radyoaktif maddesi verilen hastaların taburcu edilebilmesi için aşağıdaki hususlara uyulur:

a) 800 MBq'in üstünde I - 131 radyoaktif maddesi verilen hastalar vücuttaki radyoaktivite miktarının 600 MBq'in ve hastadan 1 metre uzaktaki doz hızının 30 µSv/saat'in altına düşünceye kadar Kurum tarafından sıvı atık sistemi ve oda projesi uygun bulunan izolasyonlu ayrı bir odada bekletildikten sonra (e) bendi koşulları sağlanmak suretiyle taburcu edilir.

b) 800 MBq'e kadar I - 131 radyoaktif maddesi verilen hastaların vücuttaki radyoaktivite miktarı 600 MBq'in ve hastadan 1 metre uzaktaki doz hızı 30 µSv/saat'in altına düşünceye ayrı bir odada bekletildikten sonra (e) bendi koşulları sağlanmak suretiyle taburcu edilir.

c) 600 MBq'e kadar aktivite verilen hastalar (e) bendi koşulları sağlanmak suretiyle taburcu edilir.

d) Hastaya verilecek yukarda belirtilen talimatlar hastada kalan radyoaktivite miktarı ve hastanın fiziksel, sosyoekonomik ve yaşam koşulları göz önüne alınarak her hasta için özel olarak belirlenir. Hastanın özel koşulları değerlendirildikten sonra Ek-V'de verilen I-131 ile tedavi gören hastaların taburcu edilme koşullarına uymak ve hastaya, diğer kişilerle temasları ve radyasyondan korunma (RG:03/06/2010-27600) ile ilgili alınacak önlemler Ek-VI'da verilen format doğrultusunda sözlü ve yazılı talimatlar şeklinde imza karşılığı verilmek şartıyla taburcu edilir.

e) Hasta bilgilerinin, hastalara verilen aktivite miktarının, taburcu edilen hastada kalan aktivite miktarının ve hastadan 1 m mesafedeki doz hızının saati ve tarihi belirtilecek şekilde kayıtları tutulur.

Hastaların hatalı ışınlanmaları(RG:03.06.2010/27600)
Madde 32 -

(RG:03/06/2010-27600) Tanı ve tedavi uygulamalarında hastanın planlanandan farklı radyasyon dozu alması durumunda, hastaya, radyasyondan korunma sorumlusuna, lisans sahibine, ilgili hekim ve bağlı bulunulan makama durum bildirilir. Lisans sahibi tarafından hastanın durumu değerlendirilerek düzeltici tedavinin uygulanması sağlanır. Duruma ilişkin kayıtlar tutulur, benzer durumların tekrarlanmaması için gerekli önlemler alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Toplumun Işınlanması
Toplumun ışınlanması
Madde 33 -

Toplum üyesi kişilerin maruz kalabilecekleri yıllık doz sınırları bu Yönetmeliğin 10uncu maddesinde belirtilmiştir.

Radyoaktif maddelerin çevreye verilmesi
Madde 34 -

Çevreye radyoaktif madde verilmesini gerektiren uygulamalar için lisans sahibi tarafından Kurumdan önceden izin alınması zorunludur. Lisans sahibi izin almak için, aşağıdaki bilgileri içeren bir rapor hazırlayarak Kurum'a yazılı olarak başvurur.

a) Çevreye verilecek radyoaktif maddelerin cinsi, miktarı ve radyoaktivitesi,

b) Çevredeki ışınlamaya maruz kalabilecek kritik gruplar,

c) Çevreye verilecek radyoaktif maddelerin kritik gruplara erişme yolları,

d) Radyasyon güvenliği konusunda alınacak önlemler.

Raporda yer alan hususlar radyasyon güvenliği ve çevre sağlığı bakımından uygun görüldüğü takdirde, belirli tür ve miktarlarda radyoaktif maddelerin çevreye verilmelerine Kurum tarafından izin verilir(RG:03/06/2010-27600) Kurum tarafından raporda eksiklikler bulunması durumunda, bu eksikliklerin tamamlanması istenir ve eksiklikler tamamlanıncaya kadar çevreye radyoaktif madde verilmesine izin verilmez.

Çevreye verilen radyoaktif maddelerin denetimi ve izlenmesi
Madde 35 -

Çevreye radyoaktif madde veren kuruluşlar Kurum tarafından izin verilen sınırlara uymak zorunda olup, bunun için gerekli denetimi ve izlemeyi yapmakla ve sonuçları belirli aralıklarla kuruma bildirmekle yükümlüdür. Kurum gerekli gördüğü takdirde, ek bir çevre ölçüm programı uygulayabilir.

Kapalı radyoaktif kaynaklar(RG:03.06.2010/27600)
Madde 36 -

(RG:03/06/2010-27600)

Kapalı radyoaktif kaynaklar hiç bir şekilde radyoaktif atık olarak çevreye verilemez ve lisans sahibi söz konusu kaynakları Kuruma önceden yazılı olarak bilgi vermeden bir başka kişiye devredemez.

Kullanımından vazgeçilen ve bir daha kullanılması düşünülmeyen kapalı radyoaktif kaynaklar tesis içinde nihai olarak depolanamaz. Bu kaynaklar, mahrecine veya radyoaktif atık işleme tesisine gönderilir.

Doğal radyasyon
Madde 37

- (RG:29/9/2004-25598) Doğal ortamlardaki radyasyon seviyeleri gerektiğinde Kurum tarafından izlenir, gerekli görülen hallerde ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılır. Doğal radyasyon kaynaklarından maruz kalınan ışınlanmalara doz sınırlaması uygulanmaz. Ancak, ilk durumu değiştirilmiş olan doğal radyasyon kaynaklarından meydana gelen ışınlanmalara, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesindeki radyasyondan korunma (RG:03/06/2010-27600) sistemi uygulanır.

Bu kaynaklardan radon için izin verilen konsantrasyon seviyeleri yıllık ortalama olarak evlerde 400 Bq/m3, işyerlerinde 1000 Bq/m3 değerlerini aşamaz.

Maruz kalınan doğal radyasyon seviyesinin yapı malzemeleri nedeniyle artmasının önlenmesi ve toplum üyelerinin alacağı radyasyonun mümkün olan en düşük seviyede tutulması amacıyla bu malzemelerdeki radyoaktivitenin kontrolü esastır.

Doğal radyasyon nedeniyle ışınlanmaların arttığı durumlar
Madde 38 -

(RG:29/9/2004-25598) Görevi gereği radyasyon kaynaklarıyla çalışmamakla birlikte yaptığı iş nedeniyle doğal radyasyona maruz kalan uçuş personeli ile maden ocaklarında çalışan kişiler radyasyon görevlisi sayılmazlar. Ancak; uçuş personeli ile, içeriğinde uranyum ve toryum ihtiva eden maden cevherlerinin ve radyoaktivitesi yüksek düzeyde doğal radyonüklit içeren madenlerin (mineral tuzlar, fosforlu malzemeler) çıkarılması ve işlenmesi faaliyetlerinde çalışanların radyasyondan korunmaları için etkin kontrol tedbirleri alınması esastır.

Yer altı maden ocakları ve benzeri çalışma ortamlarında;

a) Radon ölçümlerinin yaptırılması,

b) Ortamdaki radon konsantrasyonunun 1000 Bq/m3'ü aşması durumunda havalandırma sistemlerinin kurulması ve etkin çalıştırılması,

c) Kullanılan hammaddelerin içeriğinde uranyum, toryum, fosforlu malzemeler ihtiva eden üretim prosesleri, bunların taşınması ve depolanması faaliyetlerinde çalışanlar da dahil olmak üzereradyoaktif maddeler içerebilecek toz zerreciklerinin solunmasını engellemek amacıyla toz maskesi kullanması sağlanır.

Bu madde kapsamındaki faaliyetlerde çalışanlar, görevleri gereği aldıkları radyasyon ve sağlık riskine ilişkin bilgilendirilirler.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kaza veya Tehlike Durumunda Işınlanma
Tehlike durumu planı
Madde 39 (Mülga Madde: RG-17/12/2020-31337)
Planda yer alması gereken hususlar
Madde 40 (Mülga Madde: RG-17/12/2020-31337)
Planın yenilenmesi(RG:03.06.2010/27600)
Madde 41(Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Tehlike durumunun veya kazanın kuruma bildirilmesi
Madde 42 (Mülga Madde: RG-17/12/2020-31337)
Tehlike durumu veya kazaya ilişkin rapor
Madde 43 -

Tehlike durumu veya kaza sona erdikten sonra, kazanın oluş şekli radyasyon görevlilerinin ve diğer kişilerin maruz kaldıkları radyasyon dozları ve radyoaktif maddelerin vücuda alınış şekli ve nedeni, lisans sahibi veya lisans sahibi tarafından görevlendirilecek kişi tarafından araştırılarak, radyasyon görevlilerinin film ve/veya TLD dozimetre ve gerekirse kromozom aberasyonu test sonuçları ile birlikte, sonuç bir raporla en kısa zamanda Kuruma bildirilir.

Tıbbi müdahale
Madde 44 -

Bu Yönetmeliğin 43üncü maddesinde belirtilen raporun Kurum tarafından değerlendirilmesi sonucu radyoaktif madde bulaşmasına uğrayan kişilerin radyoaktif bulaşmayı giderme işlemleri veya tıbbi müdahaleleri Kurum tarafından önerilen resmi veya özel sağlık kuruluşlarında yaptırılır.

Radyasyona maruz kalan görevlilerin durumu
Madde 45 -

Radyasyon kazasından sonra, bu Yönetmelikte belirtilen sınırlar üzerinde radyasyona maruz kalan radyasyon görevlilerinin, eski görevlerine devam etmesinde bir sakınca bulunmadığının, Kurumun önerdiği resmi sağlık kuruluşu tarafından bir raporla belirlenmesi halinde, bu kişiler eski görevlerine devam edebilirler. Raporda eski görevine devamı sakıncalı görülen radyasyon görevlileri, sosyal ve ekonomik durumları, yaşları ve özel becerileri gözönüne alınarak radyasyona maruz kalmasını gerektirmeyecek başka bir görevde çalıştırılır.

Şüpheli durumların kuruma bildirilmesi
Madde 46 -

Tehlike durumu ve kaza söz konusu olmamakla birlikte, doz sınırlarının aşılmasından şüphe edilmesi halinde lisans sahibi konuya ilişkin araştırmasını ve sonuçlarını bir raporla Kuruma yazılı olarak bildirir.

Radyasyon kaynaklarının kaybolması veya çalınması(RG:03.06.2010/27600)
Madde 47 (Mülga Madde: RG-17/12/2020-31337)
Ani ışınlanmalar
Madde 48 -

Ani ışınlanmalar için 2 günden daha az sürede organ veya dokuda soğurulması beklenen dozlar için müdahaleye ilişkin eylem düzeyleri Çizelge-1'de verilmiştir.


Çizelge 1 - Ani Işınlamalar İçin Eylem Düzeyleri
Organ veya doku
Doz, (Gy)
Tüm vücut (kemik iliği)
1
Akciğer
6
Deri
3
Tiroid
5
Göz merceği
2
Gonadlar
3


.
Sürekli ışınlanmalar
Madde 49 -

Sürekli ışınlanmanın mevcut olduğu durumlarda Çizelge-2'de verilen eylem düzeyleri uygulanır.


Çizelge 2 - Sürekli Işınlanmalar İçin Eylem Düzeyleri
Organ veya doku
Eşdeğer doz hızı, (Gy/yıl)
Gonadlar
0.2
Göz merceği
0.1
Kemik iliği
0.4


 
DÖRDÜNCÜ KISIM
Lisans, İzin, Denetim, Kayıtlar
BİRİNCİ BÖLÜM
Lisans
Lisans yükümlülüğü
Madde 50 (Mülga Madde: RG-17/12/2020-31337)
Lisans başvurusu
Madde 51 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Başvuruların incelenmesi
Madde 52 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Lisansın verilmesi
Madde 53 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Lisans koşullarında değişiklik
Madde 54 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Lisans sahibinin veya radyasyondan korunma sorumlusunun değişmesi(RG:03.06.2010/27600)
Madde 55 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Lisansın yenilenmesi
Madde 56 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Lisansın vize edilmesi
Madde 57 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Vize süresinin aşılması
Madde 58 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Lisansın iptali
Madde 59 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
İstek üzerine lisans iptali
Madde 60 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
İKİNCİ BÖLÜM
İzin
İthal - ihraç izni
Madde 61 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
İthal izni başvurusu
Madde 62 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Ticari amaçlı olmayan ithal izni
Madde 63 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Radyoaktif madde teslimat koşulu(RG:29.9.2004/25598)
Madde 64 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Taşıma izni
Madde 65 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Radyoaktif maddeler için ihraç izni
Madde 66 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Denetim
Denetimin genel esasları
Madde 67 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Denetim sonuçları
Madde 68 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kayıtlar
Kayıt tutma ve saklama yükümlülüğü
Madde 69 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Kayıtların incelenmesi
Madde 70 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
BEŞİNCİ BÖLÜM
Görev ve Sorumluluklar
Lisans sahibinin sorumlulukları
Madde 71 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Yönetimin sorumlulukları(RG:29.9.2004/25598)
Madde 72 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Radyasyondan korunma(RG:03.06.2010/27600) sorumlusunun görevleri
Madde 73 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Radyasyondan korunma danışmanının görevleri(RG:03.06.2010/27600)
Madde 74 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
BEŞİNCİ KISIM
Aykırı Davranışlar, Sigorta ve Son Hükümler
Aykırı davranışlar
Madde 75 - (Mülga madde: RG-17/12/2020-31337)
Sigorta
Madde 76 - (Mülga Madde: RG-17/12/2020-31337)
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
Madde 77 -

Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile 6/9/1991 tarihli ve 20983 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği yürürlükten kalkar.

Yürürlük
Madde 78

- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme
Madde 79

- (Değişik Madde: RG-17/12/2020-31337) Bu Yönetmelik hükümlerini Nükleer Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.

 

Ek- I (Mülga Ek: RG-17/12/2020-31337)
Ek-II

GÖREV GEREĞİ IŞINLANMALAR İÇİN  RADYOİZOTOPLARIN 

VÜCUDA YILDA ALINMA SINIRLARI (ALI)

 

1.    Görev gereği ışınlanmalar için radyoizotopların ALI değerleri Çizelge-1 de verilmiştir.

 

2.    Çizelge-1'de verilen ALI değerleri, 40 saatlik çalışma haftası esasına dayanmakta olup, ALI değerleri Becquerel (Bq) cinsindendir.

 

3.    Halk için ALI değerleri, Çizelge-1'de verilen değerlerin, 1/10'i, 1 yaşına kadar bebekler için 1/100'i olarak uygulanacaktır.

 

ÇİZELGE 1 - YILLIK ALINMASINA İZİN VERİLEN MİKTARLAR (ALI)

 

 

Radyoizotop

Sınıfı

Solunum  Yoluyla

Ağız Yoluyla

H-3

(12.15 yıl)

V

1 x 109

1 x 109

Be-7

(53.3 gün)

W

Y

3 x 108

2 x 108

6 x 108

Be-10

(1.6x106 yıl)

W

Y

2 x 106

2 x 105

1 x 107

C-11

(20.38 ay)

c

m

d

6 x 109

2 x 1010

9 x 109

6 x 109

C-14

(5730 yıl)

 

c

m

d

4 x 107

3 x 1010

3 x 109

4 x 107

F-18

(109.77 ay)

D

W

Y

9 x 108

1 x 109

9 x 108

4 x 108

Na-22

(2.602 yıl)

D

1 x 107

7 x 106

Na-24

(15.00 saat)

D

6 x 107

5 x 107

Mg-28

(20.91 saat)

D

W

2 x 107

1 x 107

8 x 106

Al-26

(7.16x105 yıl)

D

W

1 x 106

1 x 106

4 x 106

Si-31

(157.3 ay)

D

W

Y

4 x 108

4 x 108

4 x 108

2 x 108

Si-32

(450 yıl)

D

W

Y

3 x 106

1 x 106

7 x 104

2 x 107

P-32

(14.29 gün)

D

W

1 x 107

5 x 106

8 x 106

 

P-33

(25.4 gün)

D

W

1 x 108

3 x 107

8 x 107

 

S-35

(87.44 gün)

D

W

V

2 x 108

3 x 107

2 x 108

1 x 108

7 x 107

 

Cl-36

(3.01x105 yıl)

D

W

3 x 107

3 x 106

2 x 107

Cl-38

(37.21 ay)

D

W

5 x 108

6 x 108

2 x 108

Cl-39

(55.6 ay)

D

W

6 x 108

7 x 108

2 x 108

K-40

(1.289 yıl)

D

 

6 x 106

4 x 106

K-42

(12.36 saat)

D

 

5 x 107

5 x 107

K-43

(22.6 saat)

D

 

1 x 108

9 x 107

K-44

(22.13 ay)

D

 

8 x 108

2 x 108

K-45

(20 ay)

D

 

1 x 109

4 x 108

Ca-41

(1.4x105 yıl)

W

 

7 x 107

7 x 107

Ca-45

(163 gün)

W

 

1 x 107

2 x 107

Ca-47

(4.53 gün)

W

 

1 x 107

1 x 107

Sc-43

(3.891 saat)

Y

 

3 x 108

1 x 108

Sc-44

(3.927 saat)

Y

 

2 x 108

6 x 107

Sc-44M

(58.6 saat)

Y

 

9 x 106

6 x 106

Sc-46

(83.83 gün)

Y

 

3 x 106

1 x 107

Sc-47

3.351 gün)

Y

 

3 x 107

3 x 107

Sc-48

(43.7 saat)

Y

 

2 x 107

1 x 107

Sc-49

(57.4 ay)

Y

 

7 x 108

3 x 108

Ti-44

(47.3 yıl)

D

W

Y

2 x 105

4 x 105

7 x 104

3 x 106

Ti-45

(3.08 saat )

D

W

Y

4 x 108

4 x 108

4 x 108

1 x 108

V-47

(32.6 ay)

D

W

1 x 109

1 x 109

3 x 108

V-48

(16.238 gün)

D

W

2 x 107

7 x 106

8 x 106

V-49

(330 gün)

D

W

5 x 108

2 x 108

9 x 108

Cr-48

(22.96 saat)

D

W

Y

2 x 108

9 x 107

8 x 107

9 x 107

8 x 107

Cr-49

(42.09 ay)

D

W

Y

1 x 109

1 x 109

1 x 109

4 x 108

4 x 108

Cr-51

(27.704 gün)

D

W

Y

7 x 108

3 x 108

2 x 108

5 x 108

4 x 108

Mn-51

(46.2 ay)

D

W

6 x 108

8 x 108

2 x 108

Mn-52

(5.591 gün)

D

W

2 x 107

1 x 107

1 x 107

Mn-52M

(21.1 ay)

D

W

1 x 109

1 x 109

3 x 108

Mn-53

(3.7x106 yıl)

D

W

4 x 108

2 x 108

6 x 108

Mn-54

(312.5 gün)

D

W

2 x 107

1 x 107

3 x 107

Mn-56

(2.5785 saat)

D

W

2 x 108

2 x 108

9 x 107

Fe-52

(8.275 saat)

D

W

4 x 107

4 x 107

1 x 107

Fe-55

(2.7 yıl)

D

W

3 x 107

6 x 107

1 x 108

Fe-59

(44.529 gün)

D

W

5 x 106

6 x 106

1 x 107

Fe-60

(1x105 yıl)

D

W

1 x 105

3 x 105

5 x 105

Co-55

(17.54 saat)

W

Y

4 x 107

3 x 107

2 x 107

2 x 107

Co-56

(78.76 gün)

W

Y

3 x 106

2 x 106

7 x 106

6 x 106

Co-57

(270.9 gün)

W

Y

3 x 107

8 x 106

9 x 107

6 x 107

Co-58

(70.80 gün)

W

Y

1 x 107

7 x 106

2 x 107

2 x 107

Co-58M

(9.15 saat)

W

Y

1 x 109

8 x 108

8 x 108

9 x 108

Co-60

(5.271 yıl)

W

Y

2 x 106

4 x 105

7 x 106

3 x 106

Co-60M

(10.47 ay)

W

Y

5 x 1010

4 x 1010

1 x 1010

1 x 1010

Co-61

(1.65 saat)

W

Y

8 x 108

7 x 108

3 x 108

3 x 108

Co-62M

(13.91 ay)

W

Y

2 x 109

2 x 109

4 x 108

4 x 108

Ni-56

(6.10 gün)

D

W

V

3 x 107

2 x 107

2 x 107

2 x 107

 

Ni-57

(36.08 saat)

D

W

V

7 x 107

4 x 107

1 x 108

2 x 107

Ni-59

(7.5x104 yıl)

D

W

V

6 x 107

8 x 107

3 x 107

3 x 108

Ni-63

(96 yıl)

D

W

V

2 x 107

3 x 107

1 x 107

1 x 108

Ni-65

(2.520 saat)

D

W

V

3 x 108

4 x 108

2 x 108

1 x 108

Ni-66

(54.6 saat)

D

W

V

2 x 107

8 x 106

4 x 107

5 x 106

Cu-60

(23.2 ay)

D

W

Y

1 x 109

1 x 109

1 x 109

3 x 108

Cu-61

(3.408 saat)

 

D

W

Y

4 x 108

4 x 108

4 x 108

2 x 108

Cu-64

(12.701 saat )

D

W

Y

4 x 108

3 x 108

3 x 108

2 x 108

Cu-67

(61.86 saat)

D

W

Y

1 x 108

6 x 107

5 x 107

5 x 107

Zn-62

(9.26 saat)

Y

 

4 x 107

2 x 107

Zn-63

(38.1 ay)

Y

9 x 108

3 x 108

Zn-65

(243.9 gün)

Y

 

4 x 106

5 x 106

Zn-69

(57 ay)

Y

 

2 x 109

7 x 108

Zn-69M

(13.76 saat)

Y

 

9 x 107

5 x 107

Zn-71M

(3.92 saat)

Y

 

2 x 108

9 x 107

Zn-72

(46.5 saat)

Y

 

1 x 107

1 x 107

Ga-65

(15.2 ay)

D

W

2 x 109

3 x 109

6 x 108

Ga-66

(9.40 saat)

D

W

5 x 107

4 x 107

2 x 107

Ga-67

(78.26 saat)

D

W

2 x 108

1 x 108

8 x 107

Ga-68

(68.0 ay)

D

W

5 x 108

7 x 108

2 x 108

Ga-70

(21.15 ay)

D

W

2 x 109

3 x 109

7 x 108

Ga-72

(14.1 saat)

D

W

5 x 107

4 x 107

2 x 107

Ga-73

(4.91 saat)

D

W

2 x 108

2 x 108

8 x 107

Ge-66

(2.27 saat)

D

W

3 x 108

2 x 108

3 x 108

Ge-67

(18.7 ay)

D

W

1 x 109

1 x 109

3 x 108

Ge-68

(288 gün)

D

W

5 x 107

1 x 106

7 x 107

Ge-69

(39.05 saat)

D

W

2 x 108

9 x 107

2 x 108

Ge-71

(11.8 gün)

D

W

5 x 109

6 x 108

8 x 109

Ge-75

(82.78 ay)

D

W

1 x 109

1 x 109

5 x 108

Ge-77

(11.30 saat)

D

W

1 x 108

7 x 107

1 x 108

 

Ge-78

(87 ay)

D

W

3 x 108

2 x 108

2 x 108

 

As-69

(15.2 ay)

W

 

1 x 109

4 x 108

 

As-70

(52.6 ay)

W

 

6 x 108

2 x 108

 

As-71

(64.8 saat )

W

 

5 x 107

4 x 107

 

As-72

(26.0 saat)

W

 

2 x 107

1 x 107

 

As-73

(80.30 gün)

W

 

2 x 107

8 x 107

 

As-74

(17.76 gün)

W

 

9 x 106

2 x 107

 

As-76

(26.32 saat)

W

 

2 x 107

1 x 107

 

As-77

(38.8 saat)

W

 

6 x 107

5 x 107

 

As-78

(90.7 ay)

W

 

3 x 108

1 x 108

 

Se-70

(41.0 ay)

D

W

4 x 108

5 x 108

2 x 108

2 x 108

 

Se-73

(7.15 saat)

D

W

2 x 108

2 x 108

9 x 107

5 x 107

 

Se-73M

(39 ay)

D

W

2 x 109

2 x 109

8 x 108

5 x 108

 

Se-75

(119.8 gün)

D

W

1 x 107

1 x 107

9 x 106

4 x 107

 

Se-79

(65000 yıl)

D

W

2 x 107

1 x 107

1 x 107

5 x 107

 

Se-81

(18.5 ay)

D

W

3 x 109

3 x 109

8 x 108

8 x 108

 

Se-81M

(57.25 ay)

D

W

8 x 108

9 x 108

4 x 108

4 x 108

 

Se-83

(22.5 ay)

D

W

1 x 109

2 x 109

4 x 108

4 x 108

 

Br-74

(25.3 ay)

D

W

8 x 108

1 x 109

2 x 108

 

 

Br-74M

(41.5 ay)

D

W

4 x 108

5 x 108

1 x 108

 

 

Br-75

(98 ay)

D

W

5 x 108

6 x 108

3 x 108

 

 

Br-76

(16.2 saat)

D

W

6 x 107

5 x 107

5 x 107

 

 

Br-77

(56 saat)

D

W

4 x 108

3 x 108

2 x 108

 

 

Br-80

(17.4 ay)

D

W

2 x 109

3 x 109

7 x 108

 

 

Br-80M

(4.42 saat)

D

W

2 x 108

2 x 108

2 x 108

 

 

Br-82

(35.30 saat)

D

W

6 x 107

5 x 107

4 x 107

 

 

Br-83

(2.39 saat)

D

W

8 x 108

8 x 108

5 x 108

 

 

 

Ek-III
TEMEL RADYASYON SİMGESİ
(Sarı zemine, siyah olarak basılır.)
''
Ek-IV

TIBBİ IŞINLAMALAR İÇİN DOZ, DOZ HIZI VE AKTİVİTE  REFERANS SEVİYELERİ

 

DİAGNOSTİK RADYOLOJİ TETKİKLERİ İÇİN REFERANS SEVİYELERİ

 

ÇİZELGE  IV- I.  DİAGNOSTİK RADYOLOJİ’DE TİPİK YETİŞKİN HASTA İÇİN DOZUN REHBER DÜZEYLERİ

TETKİK

 

Radyografi başına giriş yüzey dozua

(mGy)

 

AP

10

Lumba sakral

LAT

30

 

LSJ

40

 

 

 

Batın, damar içi ürografi

 ve cholecystography

AP

10

 

 

 

Pelvis

AP

10

 

 

 

Kalça

AP

10

 

 

 

Akciğer

PA

0.4

 

LAT

1.5

 

 

 

Thoracic spine

AP

7

 

LAT

20

 

 

 

Diş

Periapical

7

 

AP

5

 

 

 

Kafatası

PA

5

 

LAT

3

a Havada geri saçılma ile. Bu değerler, 200 hızda konvansiyonel film-perde kombinasyonu içindir. Yüksek hızlı film-perde kombinasyonları (400-600) için, tabloda listelenen değerler 2 ile 3 faktörleri ile azaltılmalıdır.

 

ÇİZELGE  IV-II. BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ’DE TİPİK YETİŞKİN HASTA İÇİN DOZ REHBER DÜZEYLERİ

 

TETKİK

Pekçok kesitli ortalama doza

(mGy)

Kafa

50

 

Lumba sakral

 

35

 

Batın

 

25

a 15 cm uzunluğunda, 16 cm (kafa) ve 30 cm (lumba sakral ve batın) çapında, su eşdeğeri fantomda dönme ekseni üzerindeki ölçümlerden türetilmiştir.

 

Cranio-caudal pozisyonua başına ortalama glandular doz

1 mGy (gridsiz)

3 mGy (gridli)

 

ÇİZELGE  IV-III. MAMMOGRAFİ’DE TİPİK YETİŞKİN HASTA İÇİN DOZ REHBER DÜZEYLERİ

aFilm-perde sistemleri ve Mo-hedef Mo-filtre mammografi üniteleri için, %50 glandular ve %50 adipose doku içeren 4.5 cm’lik sıkıştırılmış meme tetkikinden elde edilmiştir.

 

ÇİZELGE  IV-IV. FLOROSKOPİ’DE TİPİK YETİŞKİN HASTA İÇİN DOZ HIZI

Operasyon modu

Giriş yüzey doz hızıa

(mGy/dak)

Normal

25

 

Yüksek seviyeb

 

100

REHBER DÜZEYLERİ

a Havada geri saçılma ile.

bÇoğunlukla girişimsel radyoloji’de kullanılan ve opsiyonel olarak “yüksek hızlı” operasyon modu

    bulunan floroskopi cihazları için.

 

NÜKLEER TIP’TA DİAGNOSTİK PROSEDÜRLER İÇİN  REFERANS SEVİYELERİ

ÇİZELGE  IV- V.  NÜKLEER TIP’TA TİPİK YETİŞKİN HASTA İÇİN AKTİVİTENİN REHBER DÜZEYLERİ

 

Test

 

Radyonüklit

 

Kimyasal forma

Test başına maksimum olağan aktiviteb

(MBq)

Kemik

 

 

 

Bone imaging      

99Tcm

Phosphonate and Phosphate compounds

600

Bone imaging  by single photon emission computerized tomography (SPECT)

99Tcm

Phosphonate and Phosphate compounds

800

Kemik iliği görüntüleme

99Tcm

Labelled coloid

400

Beyin

 

 

 

Beyin görüntüleme (statik)

99Tcm

500

 

99Tcm

Diethylenetriaminepenta-acetic acid (DTPA), gluconate and glucoheptonate

500

Beyin görüntüleme (SPECT)

99Tcm

800

 

99Tcm

DTPA, gluconate and glucoheptonate

800

 

99Tcm

Exametazine         

500

Cerebral blood flow

133Xe

In isotonic sodium chloride solution

400

 

99Tcm

Hexametyl propylene amine oxyme  (HM-PAO)

500

Cisternography

111In

DTPA

40

Lacrimal

 

 

 

Lacrimal drainage

99Tcm

4

 

99Tcm

Labelled colloid

4

Tiroid

 

 

 

Tiroid görüntüleme

99Tcm

200

 

123I

I-

20

Thyroid metastases (after ablation)

131I

I-

400

Parathyroid imaging

201Tl

Tl+, cloride

80

Akciğer

 

 

 

Lung ventilation imaging

81Krm

Gaz

6000

 

99Tcm

DTPA - aerosol

80

Lung ventilation study

133Xe

Gaz

400

 

127Xe

Gaz

200

Lung perfusion imaging

81Krm

Aqueous solution

6000

 

99Tcm

Human albumin (macroagregate or microsphere)

100

Lung perfusion imaging (with venography)

 

133Xe

 

Isotonic solution

 

200

 

 

Ek-V (Ek:RG-29/09/2004-25598)

I-131 ile TEDAVİ GÖREN HASTALARIN TABURCU EDİLME KOŞULLARI

I-131 uygulanarak ayaktan veya yatarak tedavi gören hastaların taburcu edilebilmeleri için belli önlemlerin alınması gerekir.

I-131 tedavisi alan hastalar vücutlarında kalacak olan aktivite düzeyi TAEK mevzuatında belirlenen taburcu edilme limit değerlerinin altına düştükten sonra taburcu edilebilirler.

Hasta taburcu edilmeden önce hekim hastada kalan aktivite miktarının ve ayakta duran hastadan 1 metre mesafede ve karın hizasındaki doz hızının müsaade edilen seviyeleri aşmadığından emin olmalıdır. Ölçüm sonuçları kaydedilmelidir.

Tedaviyi uygulayacak hekim hastayı tedaviye başlamadan önce, hasta ve hasta yakınlarına (Değişik ibare:RG-3/6/2010-27600) radyasyondan korunma ile ilgili alınacak önlemleri açıklayan sözlü ve yazılı talimatlar vermelidir. Hekim, hastanın hastaneden evine gidiş koşulları, evinde yaşayan yakınlarının sayısı ve yaşları, oda, banyo, tuvalet sayısı vs gibi evindeki kullanılabilir yaşam alanları, evde bulunan sıhhi tesisatların kalitesi, ana borularının kanalizasyona bağlantısı gibi hastanın yaşam koşulları ilgili ayrıntıları hasta ve yakınları ile görüşmeli, hastada kalan radyoaktivite miktarı, hastanın fiziksel, sosyoekonomik durumu ve yaşam koşullarını göz önüne alarak her hasta için özel olarak talimatları belirlemeli ve hasta ve hasta yakınlarına bu talimatlara uyulmasının önemini açıklamalıdır.

Hekim; talimatların iyice anlaşıldığından emin olmalı ve talimatlara hastane dışında uyulacağına dair hasta veya yakınlarından güvence almalıdır. Bilgiler hastanın tıbbi kayıtlarına talimatların içeriği ile birlikte işlenmelidir.

Kendine bakamayacak durumdaki hastalar, işbirliğine açık olmayan hastalar, idrarını tutamayan veya kusmaya eğilimli hastalar ve benzer gibi özel durumlarda talimatlar daha özenli hazırlanmalıdır.

Hastanın yanlış bilgi vermesi durumunda hekim sorumlu değildir.

Aktiviteden etkin doza ve etkin dozdan aktiviteye dönüşüm için aşağıdaki tablodan yararlanılır.

 

Hastadan 1 metre uzaklıkta

Etkin doz hızı

1 metrede µSv h-1

Kalan aktivite miktarı

Talimatlar için tavsiye edilen zaman dilimi

< 40

<800 MBq

3 hafta

<30

<600 MBq

2.5 hafta

< 20

<400 MBq

2 hafta

< 10

<200 MBq

1 hafta

< 5

<100 MBq

3 gün

< 3

<60 MBq

24 saat

 

I-131 tedavisi gören hastaların mesai arkadaşlarına vereceği radyasyon dozlarını 0.3 mSv değerinde tutabilmek için işe başlamadan önce geçirmeleri gereken süreyi belirlemek için aşağıdaki tablodan yararlanılır.

 

 

Saat/ Gün

 

200 MBq

 

400 MBq

 

600 MBq

 

800 MBq

1 metrede 8 saat

4

10

13

15

1 metrede 4 saat

--

4

8

10

2 metrede 8 saat

--

--

3

4

 

Tablodaki değerler haftada 5 gün çalışılacağı kabul edilerek hesaplanmıştır.

 

KISITLAMALAR

İYOT-131 VERİLMİŞ HASTA

HASTAYA VERİLMİŞ OLAN AKTİVİTE( MBq )

KISITLAMANIN ŞEKLİ

30-200

200-400

 400-600

600-800

KISITLAMA SÜRESİ (GÜN)

I) Çok kısa süreler dışında ev halkından en az 1 (bir) m uzaklıkta durun

 

5

 

9

 

12

 

14

II) Ev halkıyla günde 15 dakikadan daha fazla süreyle yakın temasta (sarılmak, kucaklaşmak gibi) bulunmayın, yatağınızı ayırın.

 

 

15

 

 

21

 

 

25

 

 

27

III) Ev halkı dışındaki yetişkin kişilere 1 (bir) metreden kısa mesafede günde 3 (üç) saatten fazla durmayın.

 

--

 

---

 

----

 

1

NOT: Zorunlu hallerde, 30-200 MBq aktivite bulunması durumunda, çocuklar ile ilk 5 gün süresince çok kısa sürelerle, sonraki 10 gün için günde en fazla 15 dakikalık süreyle günde en fazla 15 dakika yakın temasta bulunulabilir.

III sıra, hasta ile sadece bir kez karşılaşma olasılığı olan kişiler içindir.

 

 

Aktivite

 

(MBq)

Toplu Taşım Araçlarıyla Seyahat (gün/saat)

İşe Ara Verme Süresi

 

Eşinden Ayrı Yatma

 

Çocuklarla Yakın Temasta Bulunma

 

 

 

Saat

 

 

saat

 

 

gün

Hamilelik varsa

gün

Hamilelik yoksa gün

< 2 yaş

 

gün

2-5 yaş

 

gün

5-11 yaş

gün

200

3.5

24

0

15

1

15

11

5

400

1.5

14

3

20

8

21

16

11

600

1

9

6

24

11

25

20

14

800

0.5

7

8

26

13

27

22

16

 

Ek-VI(RG:29/9/2004-25598)

HASTAYA VERİLECEK YAZILI TALİMATLAR İÇİN ÖRNEK

 

1) Bilgi formu aşağıdaki formata uygun şekilde düzenlenerek hastaya verilmelidir.

Hastanenin Adı:

Adresi:

Hasta Adı:

Yaşı:

Cinsiyeti:

Tedavi Şekli:

Adres:

Telefon:

-------- hastalığının tedavisi için -------- radyoaktif maddesi almış bulunuyorsunuz. Radyoaktif maddelerin büyük bir kısmı dışkı ve idrarla, bir kısmı da tükürük ve ter gibi vücut sıvılarıyla vücudunuzdan atılır. Ayrıca radyoaktif madde miktarı radyoaktif bozunum sonucu zamanla azalacak ve tükenecektir. Her durumda radyoaktif madde -------- (gün, ay) süre ile vücudunuzda kalacak ve çevrenizde bulunanlar radyasyona maruz kalacaktır. Size verilen sürede aşağıda verilen tavsiyelere uymak zorundasınız. Çevrenizde bulunan akrabalarınızı, yakınlarınızı, arkadaşlarınızı, iş arkadaşlarınızı ve diğer kişileri korumak sizin sorumluluğunuzdadır.

Almış olduğunuz radyoaktif maddeden dolayı yakınınızda bulunan kişiler hem vücudunuzdaki maddenin sebep olacağı dış ışınlanmadan hem de vücudunuzdaki maddenin idrar, ter, tükürük gibi vücut sıvılarınızla atılmasından dolayı oluşabilecek bulaşmalardan radyasyonun etkilerine maruz kalabilirler.

Tedavinizden sonra diğer insanların gereksiz radyasyon ışınlanması olasılığını önlemek için üç temel kural vardır:

a) Mesafe: Radyasyon artan uzaklıkla azalacağından çevrenizdeki kişilerle aranızda mümkün olduğunca çok mesafe bırakın.

b) Zaman: Diğer insanların radyasyonla ışınlanması sizin yanınızda ne kadar süre kaldıklarına bağlıdır. Bu nedenle, diğer insanlarla uzun süre bir arada bulunmaktan kaçının.

c) Temizlik: Temizlik kurallarına uyulması radyoaktif maddelerin başka eşya ve kişilere bulaşma olasılığını azaltır. Temizlik kurallarına dikkat edin.

2) Hastane çıkışında ........... saat süresince kesinlikle toplu taşıma araçlarına binmeyin. Taksi veya özel arabayla yolculuk edebilirsiniz ancak aracın arkasında ve sürücüden en uzak tarafta oturun. Aynı sürücü ile ..........(2) saatten fazla yolculuk etmeyin. İlk hafta süresince, toplu taşıma araçlarıyla yolculuk yapmak zorunda kalırsanız yolculuk süresi ........(2) saati aşmamalıdır. Diğer yolcuların radyasyona daha az maruz kalmasını sağlamak için gerekli önlemleri alın. Örneğin sürekli olarak aynı yolcunun yanında oturmayın, belli sürelerle yer değiştirin. Eğer boş yer varsa diğer yolculardan en uzak yere oturun.

3) Evde ve işte çevrenizde bulunan kişilerden mümkün olduğunca uzak durun. Çevrenizdeki kişilerle aranızda en az 1 metre mesafe bırakın ve 1 saatten fazla bir arada kalmayın. Daha uzun süre bir arada bulunmanız gerektiğinde aranızda en az 2 metre mesafe bırakın. 

4) Bebekler ve 10 yaşından küçük çocuklarla yakın temasta bulunmayın. Onlara sarılmayın ve kucaklamayın. Çocuklar radyasyona karşı yetişkinlere kıyasla daha hassastır.

5) Küçük çocuklarınız varsa doktorunuzdan özel bilgi isteyin. Çocuğunuzu kucağınızda tutmayın, yemek yedirmeyin, bezini değiştirmeyin vb. Belli bir süre onlara bir başkasının bakmasını sağlayın.

6) Eğer emziriyorsanız süt vermeyi kesin.

7) Hamile kadınların yanında durmayın.

8) ------ ay süre ile hamile kalmayın veya hamile bırakmayın.

9) Eşinizle yakın münasebetiniz yarım saatten fazla olmamalıdır. Aynı yatakta yatmayın. Yatarken aranızda duvar olsa bile en az 2 metre mesafe bırakın.

10) 60 yaşından yaşlı kimseler için radyasyondan etkilenme riski düşüktür. Bu yaştaki yakınlarınız için radyasyon korunma önlemleri alınması gerekmez.

11) Birkaç saatlik kısa süreli ziyaretçi kabul edebilirsiniz. Ziyaretçilerle aranızda en az 2 metre mesafe bırakın. Çocuk ve hamile ziyaretçi kabul etmeyin.

12) Tedaviden sonra işinize dönmek zorunda kalırsanız mesai arkadaşınızla uzun süre bir arada kalmayın. İşvereninizi durumunuz hakkında bilgilendirin.

13) Özellikle küçük çocuklarla bir arada olmanızı gerektiren işte çalışıyorsanız işinize ara verin. (Öğretmen, çocuk bakıcısı vb)

14) Radyasyona duyarlı bir işte çalışıyorsanız işinize ara verin. (Fotoğrafçılık, RIA laboratuarı görevlisi vb)

15) Sinema, tiyatro, konser ve benzeri kalabalık mekanlara gitmeyin.

16) Mümkünse başkalarının kullandığı tuvaleti kullanmayın. Alaturka tuvalet kullanmayın. Temizlik kurallarına dikkat edin ve idrarınızı oturarak yapın. İdrarınızın etrafa sıçramasını engelleyin. Temizlenirken tuvalet kağıdı kullanın. Tuvalet kağıtlarını çöpte biriktirmeyin, tuvalete atın ve tuvaleti bol su dökerek temizleyin. Ellerinizi her hangi bir yere dokunmadan bol su ve sabunla yıkayın. Lavaboyu bol su ile durulayın.

17) Kullandığınız sabun, diş fırçası ve havlunuzu ayırın. İç çamaşırlarınızı ve yatak takımlarınızı diğer çamaşırlardan ayrı yıkayın bol su ile durulayın.

18) Kullandığınız kaşık, çatal, bıçak, tabak ve bardak gibi eşyalarınızın başkaları tarafından kullanılmasını engelleyin ve bol su ile ayrı olarak yıkayın.

19) Doktorunuzdan, size yakın temasta olan ve çevrenizdeki diğer kişilerin gereksiz radyasyondan korunmalarını sağlamak için gerekli tüm tavsiyeleri isteyin. Tüm şüphelerinizi giderin ve soru sormaktan çekinmeyin.

21) Eğer beklenmedik bir şekilde, diş tedavileri de dahil olmak üzere, başka bir hastalık sebebiyle herhangi bir sağlık kuruluşuna gitmek zorunda kalırsanız, sizinle ilgilenecek personele yakın zamanda radyoaktif iyot tedavisi gördüğünüzü bildirin. (Tedaviyi gördüğünüz aynı hastaneye gitseniz bile bu geçerlidir.)

22) Herhangi bir konuda merak ettiğiniz veya şüphelendiğiniz bir durum olursa sizi tedavi eden doktorunuzu arayın.

  

Sorumlu Hekim:

Hekimin İmzası:

Tarih:

Saat:

Tel:

Bu bölümü görüntüleyebilmek için lütfen giriş yapınız.
Bu bölümü görüntüleyebilmek için lütfen giriş yapınız.
Bu bölümü görüntüleyebilmek için lütfen giriş yapınız.